ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Ένα πρόγραμμα της Υπηρεσίας

Επιμελητών Ανηλίκων Χαλκίδας

Του Γιώργου Καρβελά

Επιμελητή Ανηλίκων

Με βάση το Προεδρικό Διάταγμα 49/1979 «Περί λειτουργίας της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων» (Υ.Ε.Α) ο τομέας της πρόληψης παραβατικής συμπεριφοράς των ανηλίκων αποτελεί, με την δημιουργία μάλιστα σχετικού τμήματος, προτεραιότητα των αρμοδιοτήτων της.

Πρέπει, ωστόσο, να επισημανθεί εξαρχής ότι η έννοια της πρόληψης στις Υ.Ε.Α. έχει να κάνει κατά κύρια λόγο είτε με την εμφάνιση από πλευράς των ανηλίκων κάποιας μορφής ελαφράς  παραπτωματικής συμπεριφοράς, περισσότερο με την μορφή της προδιάθεσης, είτε με την ύπαρξη ενός περιβάλλοντος τέτοιου ώστε να είναι πιθανόν να ωθήσει τον ανήλικο να εμφανίσει παραβατική συμπεριφορά. Εξάλλου από τη μελέτη των στοιχείων των ανηλίκων που απασχόλησαν - και απασχολούν-  το Δικαστήριο Ανηλίκων Χαλκίδας αποδεικνύεται  ότι σε μεγάλο ποσοστό η παραβατική συμπεριφορά ανηλίκων συνδυάζεται  με παντελή απουσία φοίτησης ή με προβληματική φοίτηση στο  σχολείο.

Ειδικά για την περιοχή της Χαλκίδας ένας πρόσθετος παράγοντας που βάρυνε προς την κατεύθυνση εκπόνησης και υλοποίησης από πλευράς μας ενός πιλοτικού προγράμματος συμβουλευτικής εφήβων, που θα ήταν ενταγμένο και θα λειτουργούσε μέσα  στο σχολείο, ήταν η απουσία της Εταιρίας Προστασίας Ανηλίκων, - η οποία εδώ και τρία χρόνια τουλάχιστον δεν λειτουργεί καθόλου -, ή άλλου φορέα προστασίας ανηλίκων. 

Όλα τα πιο πάνω μπορούν να θεωρηθούν ως γενικό πλαίσιο αναφοράς  του συγκεκριμένου προγράμματος,. Ωστόσο με την  εξέταση των στατιστικών στοιχείων της Υπηρεσίας ξεκάθαρα διαπιστώσαμε ότι τα σχολεία της δευτεροβάθμιας τεχνολογικής & επαγγελματικής  εκπαίδευσης  της πόλης μας ήταν εκείνα στα οποία πλημμελώς τις περισσότερες φορές φοιτούσαν ανήλικοι που απασχολούν σε επίπεδο καταστολής το Δικαστήριο Ανηλίκων. Αυτή η διαπίστωση μας οδήγησε και στο σχολικό πλαίσιο που θα έπρεπε  να εφαρμοστεί το πρόγραμμα.

Το 1ο & 2ο ΕΠΑΛ της πόλης ήταν τα σχολεία που επιλέχθηκαν

ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:

Με βάση τις πιο πάνω βασικές διαπιστώσεις και τις υπηρεσιακές μας δυνατότητες, προσπαθήσαμε να αναπτύξουμε ένα πρόγραμμα παρέμβασης που θα είχε πιλοτικό χαρακτήρα στα δύο αυτά σχολεία της Χαλκίδας έχοντας τους εξής στόχους και πλαίσια δράσης:

1. Την δημιουργία ανοιχτής και συνεχούς γραμμής επικοινωνίας.
2. Την αντιμετώπιση περιπτώσεων μαθητών, που παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς, οικογενειακά ή γενικότερα προβλήματα που είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε εκδήλωση παραβατική συμπεριφοράς.
3. Άμεση παρακολούθηση στο χώρο του σχολείου ανηλίκων, που απασχολούν το Δικαστήριο Ανηλίκων. Εποπτεία και σωστή εφαρμογή του αναμορφωτικού μέτρου «Συνέχιση φοίτησης στο σχολείο».

ΕΦΑΡΜΟΓΗ  - ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:

Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε κυρίως εντός των σχολείων με επισκέψεις των Επιμελητών Ανηλίκων σε τακτική βάση – συνολικά και οι δύο προσέφεραν 6-8 ώρες την εβδομάδα, 3 έως 4 ώρες για κάθε σχολείο- και εκτάκτως, όποτε χρειάστηκε.

Ημέρα εφαρμογής  του προγράμματος ορίστηκε στο 1ο ΕΠΑΛ η Τετάρτη με υπεύθυνο τον Επιμελητή Ανηλίκων  κ. Γεώργιο Καρβελά, ενώ στο 2ο ΕΠΑΛ αρχικώς η Τρίτη και στη συνέχεια η Παρασκευή με υπεύθυνη την Επιμελήτρια Ανηλίκων κα.  Χρύσα Αθανασίου.

Συμφωνήθηκε επίσης ότι ως τίτλο μέσα στο σχολείο θα είχαμε αυτό του «Συμβούλου».

Ως διάρκεια του προγράμματος ορίστηκε καταρχήν το σχολικό έτος 2009-2010 και συνεχίστηκε μετά από αίτημα του 1ου ΕΠΑΛ  και το σχολικό έτος 2010-2011.

ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (2009-2010)

Όπως ήδη αναφέρθηκε, το πρόγραμμα εφαρμόστηκε και στα δύο πρωινής λειτουργίας ΕΠΑΛ της Χαλκίδας, που συγκεντρώνουν και τα περισσότερα προβλήματα.

1ο ΕΠΑΛ.  Υπεύθυνος Επιμελητής Ανηλίκων Γιώργος Καρβελάς                    

Στο 1ο ΕΠΑΛ το πρόγραμμα ξεκίνησε προς το τέλος Νοεμβρίου και αφού ολοκληρώθηκε η διαδικασία παροχής της σχετικής άδειας από την Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Εύβοιας.

Στις συνολικά 26 επισκέψεις στο σχολείο είδαμε 15 ανήλικους σε 32 συναντήσεις. Οργανώθηκαν συζητήσεις  σε 9 τμήματα και έγιναν 2 συσκέψεις στο σύλλογο των καθηγητών και μία διευρυμένη στο Δημαρχείο μαζί με άλλους φορείς –αστυνομία, δήμος, 2βάθμια κ.λ.π-.

Στις περισσότερες περιπτώσεις τα παιδιά ήρθαν μετά από προτροπή των καθηγητών τους. Ωστόσο υπήρχαν και παιδιά που ήρθαν μόνα τους να συζητήσουν το θέμα τους. Οι περισσότερες περιπτώσεις των παιδιών, με τα οποία ασχοληθήκαμε, είχαν να κάνουν με οικογενειακά προβλήματα, που επιδρούσαν στη συμπεριφορά τους στο σχολείο, είτε με την μορφή της απόσυρσης, είτε – τις περισσότερες φορές -  με επιθετική συμπεριφορά και προβλήματα μέσα στην τάξη τόσο με τους καθηγητές όσο – σε κάποιες περιπτώσεις – και με τους συμμαθητές.

Η απώλεια γονέα ή και των δύο γονιών, οι συνεχείς βιαιοπραγίες μέσα στο σπίτι και η διάλυση του οικογενειακού ιστού ήταν οι πιο σοβαρές αιτίες προβλημάτων, που αντιμετωπίσαμε. Υπήρχαν ανήλικοι που δεν δέχτηκαν βοήθεια και προτίμησαν να σταματήσουν, μέσω των συνεχών απουσιών, το σχολείο πριν ακόμα τα Χριστούγεννα ή λόγω επιθετικής ως και επικίνδυνης συμπεριφοράς να αποβληθούν. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση ανηλίκου που, ενώ αποβλήθηκε από το σχολείο, λίγο αργότερα το επισκεπτόταν την ημέρα και τις ώρες που βρισκόμασταν στο χώρο για να μας συμβουλευτεί

Από την πλευρά του σχολείου μας είχε διατεθεί  ένας χώρος, όχι στα γραφεία των καθηγητών, και η αλήθεια είναι ότι ο τρόπος που λειτουργεί ένα ΕΠΑΛ –εργαστήρια, κενά, κοπάνες…- βοήθησε να επιτευχθεί σχετικά άνετα η διακριτικότητα των συναντήσεων, που ήταν ένα ζητούμενο για εμάς.

Η συμβουλευτική σε ατομικό επίπεδο και η συζήτηση μέσα στη τάξη, ξεκινώντας από την παρουσίαση του προγράμματος και στη συνέχεια με θέματα που ενδιέφεραν τους μαθητές, ήταν το κύριο περιεχόμενο της δουλειάς μας. Πέραν αυτού σε συνεργασία με τον διευθυντή και τους καθηγητές δημιουργούσαμε ένα προστατευτικό πλαίσιο για όσα παιδιά το χρειάζονταν.

Η ανησυχία εκ μέρους καθηγητών για την εξέλιξη κάποιων ομάδων μαθητών μας οδήγησε στη λειτουργία μικρής διάρκειας ομάδων με αυτά τα συγκεκριμένα παιδιά, οι οποίες λειτούργησαν πολύ καλά και αποτέλεσαν αφετηρία ανανέωσης της σχέσης των μαθητών με τους καθηγητές τους.

Σ’ αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί η συνεχής άτυπη επικοινωνία με τους καθηγητές με σκοπό το κτίσιμο σχέσης εμπιστοσύνης. Η αποδοχή και η αναγνώριση – πάντα με εξαιρέσεις - του συμβούλου από πλευράς των καθηγητών και του γεγονότος ότι χρειάζονται τη συμβουλευτική στη σχέση τους με τους μαθητές  αποτελεί τη μεγάλη κατάκτηση του προγράμματος. Πραγματικά  η άμεση συνεργασία με τον διδάσκοντα ώστε να βοηθηθεί ο μαθητής που αντιμετωπίζει προβλήματα αποτέλεσε το πιο επιτυχές πεδίο στην εφαρμογή του προγράμματος.

Ιδιαίτερα στο 1ο ΕΠΑΛ αυτό επετεύχθη σε τέτοιο βαθμό που αναγνωρίστηκε ότι η παρουσία ενός Συμβούλου μέσα στο σχολείο έχει ευεργετικές συνέπειες και γι’ αυτό στα πλαίσια της αξιολόγησης  ζητήθηκε η συνέχιση του προγράμματος και για το σχολικό έτος 2010 – 2011.

2ο ΕΠΑΛ.  Υπεύθυνη Επιμελήτρια Ανηλίκων Χρύσα Αθανασίου

Το Πρόγραμμα εφαρμόστηκε στο 2ο ΕΠΑΛ σε τρίωρη εβδομαδιαία βάση με διάρκεια Νοέμβριο 2009-Μάιο 2010. Υπήρχε ενημέρωση από το Δ/ντή του Σχολείου για μαθητές, που η συμπεριφορά τους είχε απασχολήσει το Σύλλογο Καθηγητών και πραγματοποιήθηκαν τρείς συναντήσεις σε τάξεις, κατά τις οποίες τα παιδιά ενημερώθηκαν για το ρόλο της υπεύθυνης επιμελήτριας ανηλίκων έγινε μια ανοιχτή συζήτηση για τα ενδιαφέροντα και τους προβληματισμούς των μαθητών.

Ασχοληθήκαμε με 10 μαθητές σε 37 συνεδρίες. Σε δύο περιπτώσεις μαθητών πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τους γονείς τους στο γραφείο της Υπηρεσίας μας. Στο χώρο του Σχολείου η υπεύθυνη επιμελήτρια παρακολούθησε ένα μαθητή, που του είχε επιβληθεί το αναμορφωτικό μέτρο της «Υποχρεωτικής Παρακολούθησης του Σχολείου». Σε μία άλλη περίπτωση ανηλίκου πραγματοποιήθηκε κοινωνική έρευνα στο σπίτι του. Παρείχαμε ενημέρωση για τα προνοιακά επιδόματα. Υπήρξε συνεργασία με την Κοινωνική Υπηρεσία της Πρόνοιας και έγινε παραπομπή του

ανήλικου για τοποθέτησή του στο Σπίτι Ημερήσιας Φροντίδας της μη κυβερνητικής Οργάνωσης «Το Χαμόγελο του Παιδιού». Σε μία άλλη περίπτωση μαθητή υπήρξε συνεργασία με Παιδοψυχίατρο του Νοσοκομείου Γ. Γεννηματάς, που παρακολουθούσε τον ανήλικο. Επίσης η υπεύθυνη επιμελήτρια λειτούργησε διαμεσολαβητικά για ανήλικους που είχαν μεταξύ τους εχθρική συμπεριφορά.    

Μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος ο Δ/ντής κάλεσε το Σύλλογο Καθηγητών σε κοινή συνάντηση προκειμένου να γίνει αξιολόγηση του Προγράμματος και να τεθούν στόχοι για την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς. Υπήρξε έντονη διαφωνία μεταξύ των καθηγητών για τους λόγους της επιλογής του συγκεκριμένου Σχολείου, αφού κάποιοι –λίγοι- καθηγητές θεωρούσαν ότι η επιλογή του σχολείου για να εφαρμοστεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα ήταν πρωτοβουλία του Δ/ντη, με την οποία δεν συμφωνούν, γιατί  δίνει την εντύπωση του υποβιβασμού του Σχολείου.

ΔΕΥΤΕΡΗ  ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (2010-2011)

Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε μόνο στο 1ο ΕΠΑΛ

1ο ΕΠΑΛ. Υπεύθυνος Επιμελητής Ανηλίκων Γιώργος Καρβελάς                     

Με βάση την εμπειρία και τα συμπεράσματα από την πρώτη περίοδο εφαρμογής σ’ αυτή τη δεύτερη περίοδο το πρόγραμμα επικεντρώθηκε στους μαθητές της Πρώτης Λυκείου.

Από τις πρώτες ημέρες και μετά από ενημέρωση και άδεια από τον Σύλλογο των Καθηγητών δόθηκε στους μαθητές να απαντήσουν ένα σύντομο κατανοητό ερωτηματολόγιο σχετικά με την άποψή τους ως προς τις εκπαιδευτικές τους  επιλογές. Επίσης τους ζητήθηκε με δύο ερωτήσεις να δώσουν την άποψή τους για το θέμα των καταλήψεων στα σχολεία και για το αν και πώς η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την οικογένειά τους.

Ένα θέμα, που περιόρισε την έκταση της παρέμβασης μας σ’ αυτή τη δεύτερη περίοδο εφαρμογής, ήταν η παραπομπή του αιτήματος του σχολείου για τη συνέχιση του προγράμματος από την δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση του Νομού στο Υπουργείο Παιδείας, ενώ την προηγούμενη χρονιά η έγκριση είχε δοθεί τοπικά. Τελικά το Υπουργείο ποτέ δεν απάντησε και η συνέχιση του προγράμματος έγινε με ευθύνη του Δ/ντη του Σχολείου και προσωπικά του Επιμελητή Ανηλίκων, όχι της Υπηρεσίας, διότι σε υπηρεσιακό επίπεδο απαιτείτο η σχετική έγκριση.

Όπως γίνεται αντιληπτό, μετά από αυτό έπρεπε να στηριχθεί η εφαρμογή του προγράμματος σε νέες βάσεις. Γι’ αυτό δεν έγιναν σχεδόν καθόλου ατομικές συνεντεύξεις, αλλά μόνο συζητήσεις μέσα στη τάξη με παρουσία των καθηγητών. Οι ελάχιστες ατομικές συνεντεύξεις ήταν με παιδιά από την περασμένη χρονιά, μια περίπτωση που μητέρα μαθητή μας ζήτησε να ασχοληθούμε με τον γιο της και βέβαια με τα παιδιά που δικαιωματικά μπορούσαμε να ενδιαφερθούμε, γιατί τα είχαμε στην επιμέλεια της Υπηρεσίας κατόπιν δικαστικής απόφασης.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δεύτερης χρονιάς ήταν η συμβουλευτική προς τους καθηγητές. Έχοντας αποκτήσει την εμπιστοσύνη τους λειτουργήσαμε συμβουλευτικά προς αυτούς και σε σχέση με προβλήματα μαθητών τους. Υπήρξε και μια περίπτωση, που μέσα από τη συζήτηση στην τάξη έγινε κατανοητή στους μαθητές η προσπάθεια του καθηγητή τους να τους βοηθήσει όχι μόνον εκπαιδευτικά, αλλά και ως προσωπικότητες να βρουν τον δρόμο τους, κάτι που βελτίωσε τη σχέση τους.

Σύντομη αναφορά στην Έρευνα.

Το ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν ανώνυμα 81 μαθητές της 1ης Λυκείου του 1ου ΕΠΑΛ Χαλκίδας. Δεν ήταν υποχρεωτικό, αλλά τελικά θέλησαν και το συμπλήρωσαν όσοι μαθητές ήταν εκείνη την ημέρα στο σχολείο. Απάντησαν σε 5 απλές ερωτήσεις –το ερωτηματολόγιο προσαρτάται στο παράρτημα- με επεξηγήσεις που τους δόθηκαν από τους καθηγητές τους, οι οποίοι νωρίτερα, σε σχετική συνεδρίαση του συλλόγου, είχαν ενημερωθεί και εγκρίνει το σκοπό και το περιεχόμενο του ερωτηματολογίου αυτού.

Ας ξεκαθαρίσουμε στο σημείο αυτό ότι η όλη προσπάθεια δεν είχε βαθύτερους ερευνητικούς σκοπούς, αλλά εξυπηρετούσε την ανάγκη να αποκτήσουμε μια εικόνα για τους μαθητές, κυρίως ως προς τις προθέσεις τους, που τους οδήγησαν να επιλέξουν το συγκεκριμένο τύπο λυκείου. Γι’ αυτό οι τρεις πρώτες ερωτήσεις σκοπό είχαν να διερευνήσουν τις εκπαιδευτικές προθέσεις των νεοεισερχόμενων μαθητών και η τέταρτη να εκφράσουν την άποψή τους σχετικά με τους λόγους που γίνονται οι καταλήψεις στα σχολεία, ένα θέμα που την προηγούμενη χρονιά ταλαιπώρησε πολύ το σχολείο. Τέλος, το κοινώς γνωστό γεγονός ότι στα ΕΠΑΛ φοιτά ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών, που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, μας οδήγησε με την τελευταία ερώτηση να διερευνήσουμε αν η οικονομική κρίση, που τότε ήταν σχετικά στις αρχές της, είχε επηρεάσει τις οικογένειες των μαθητών  κι αν ναι με ποιο τρόπο. Ο τρόπος πιθανόν θα είχε σημασία –π.χ. μια οικογένεια με χαμηλό εισόδημα η ανεργία την επιβαρύνει πολύ περισσότερο- για το εάν θα συνέχιζαν ή όχι την εκπαίδευσής τους ή θα άλλαζαν προσανατολισμό.

Τα αποτελέσματα της έρευνας θα γίνουν αντικείμενο ενός μελλοντικού άρθρου. Στην παρούσα φάση θα αναφερθούμε μόνο σε ένα εύρημα, που αρχικά μας εντυπωσίασε και στη συνέχεια της χρονιάς το είδαμε να επιβεβαιώνεται.

Λίγο πολύ σε όλα τα τμήματα τα ποσοστά, με μικρές αποκλίσεις, ήταν παραπλήσια, εκτός από ένα τμήμα που παρουσίαζε πολύ μεγάλη διαφοροποίηση ιδιαίτερα στις δύο τελευταίες ερωτήσεις σχετικά με το εάν η οικονομική κρίση είχε επηρεάσει την οικογένεια κι αν ΝΑΙ, με ποιο τρόπο.  Εκεί τα ποσοστά ήταν σχεδόν διπλάσια, π.χ. 80% είχε αρνητικές επιπτώσεις με 41% ανεργία.
Στα μέσα περίπου Οκτωβρίου, όταν έγινε η παρουσίαση των πρώτων αποτελεσμάτων στο Σύλλογο των Καθηγητών, επισημάνθηκε από την πλευρά μας τo πρόβλημα που φαινόταν να παρουσιάζει το συγκεκριμένο τμήμα κι ότι θα έπρεπε να δουν τι συμβαίνει., Η πρότασή μας να αναδιαρθρωθούν, μειούμενα κατά ένα, όλα τα άλλα τμήματα και οι μαθητές του τμήματος αυτού να χωριστούν δεν μπορούσε να υλοποιηθεί, γιατί είχε οριστικοποιηθεί το πρόγραμμα του σχολείου με τους  καθηγητές και τις ώρες διδασκαλίας τους. Τελικά μέχρι τα Χριστούγεννα αυτό το τμήμα είχε καταντήσει «φάντασμα»: περίπου το 40% των μαθητών είχε εγκαταλείψει το σχολείο και οι υπόλοιποι παρακολουθούσαν πλημμελώς.

Είναι απ’ αυτές τις φορές που οι αριθμοί λένε τελικά την αλήθεια.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Αυτό το πρόγραμμα είχε ως βασικό στόχο να αποκτήσουμε βιωματική επαφή  με τον ευαίσθητο χώρο του σχολείου σήμερα.

Επιλέξαμε τα δυσκολότερα σχολεία της πόλης, που «καταλήγουν» σχεδόν όλοι οι μαθητές με μαθησιακά προβλήματα. Παιδιά που σε αρκετές περιπτώσεις εδώ και χρόνια δεν έχουν τη λειτουργία του μαθητή. Συνηθίζαμε να ρωτάμε κάποια παιδιά : «πότε για τελευταία φορά διάβασες μία ώρα;» μετά το χαμόγελο αμηχανίας δεν παίρναμε απάντηση, απλά γιατί δεν θυμόντουσαν…

Ο τρόπος λειτουργίας του ΕΠΑΛ «βοηθά» τους  «άεργους μαθητές» να βυθίζονται ακόμα περισσότερο στο τέλμα, και αυτοί με τη σειρά τους να δυναμιτίζουν την λειτουργία του σχολείου.

Η βία που υπάρχει σ’ αυτά τα σχολεία είναι διάχυτη. Ακόμα και ως κτίρια έτσι χαοτικά και πνιγηρά, με πολλά κατασκευαστικά προβλήματα, http://www.eviaportal.gr/content.asp?ID=4254 προδιαθέτουν για ακόμα πιο βίαιη συμπεριφορά.

Πίσω από πολλά παιδιά υπάρχουν οικογένειες με σοβαρά προβλήματα, που σε αρκετές περιπτώσεις έχουν συμβιβαστεί με την απαξιώτικη εικόνα των παιδιών τους. Στην ουσία  είχαν σηκώσει τα «χέρια ψηλά» και περιμένουν να μεγαλώσουν;; «μπας και βάλουν μυαλό...».      

Βεβαίως η δική μας  πρόθεσή  ήταν να προσφέρουμε λειτουργώντας προληπτικά  σε πιθανή εκδήλωση παραπτωματικής συμπεριφοράς από μαθητές. Σε κάποιες περιπτώσεις είχαμε αποτέλεσμα, σε κάποιες άλλες πιθανόν κάναμε μια ανάσχεση, έστω και προσωρινή, μιας κακής πορείας και βεβαίως είχαμε κι εκείνες τις περιπτώσεις των παιδιών που, πλην της αρχικής επαφής, δεν υπήρξε ανταπόκριση από πλευράς τους .

Σε επίπεδο αποδοχής μέσα στο σχολείο είχαμε κι εδώ δύο εικόνες. Η μεγάλη πλειοψηφία αναγνώριζε την προσπάθειά μας. Ωστόσο υπήρξαν και λίγες φωνές, που θεώρησαν ότι η παρουσία μας στιγμάτιζε το σχολείο.

Δεν θα ήταν σωστό από πλευράς μας να ερμηνεύσουμε, έστω και δικαιολογημένα, μια τέτοια τοποθέτηση κάποιων καθηγητών ως βόλεμα και άρνηση των υπαρκτών προβλημάτων. Θα έπρεπε μάλλον να δούμε τι θα μπορούσαμε εμείς να κάνουμε καλύτερα, όπως π.χ. να κατανοήσουμε γρηγορότερα ότι υπήρχε αντιπαλότητα, της Δ/νσης του σχολείου με ομάδα καθηγητών. Και σ’ αυτό το σημείο μπαίνω στο βασικότερο που θεωρητικά γνωρίζαμε, αλλά διαπιστώσαμε και στην πράξη: «Οι καθηγητές  ενός σχολείου, όλοι χωρίς εξαιρέσεις, αποτελούν τους άμεσους συνεργάτες μας. Είναι κάτι που πρέπει να τονίζουμε σε κάθε περίπτωση – ιδιαίτερα στους συλλόγους καθηγητών που φροντίζουμε να συμμετέχουμε - υπερβαίνοντας προσωπικές ή άλλες αντιπαραθέσεις που μπορεί να έχουν μεταξύ τους και κυρίως με την Δ/νση του σχολείου. Βεβαίως ο Δ/ντης ενός σχολείου είναι φυσικό να είναι ο στενότερος συνεργάτης μας, όμως αποφεύγουμε να ταυτιστούμε με αυτόν». 

Από την άλλη πλευρά θα ήταν άδικο να μην αναφέρουμε την αποδοχή από τους μαθητές. Η αναγνώριση της παρουσίας σου μέσω του χαιρετισμού των παιδιών όταν κινείσαι στο χώρο του σχολείου. Φυσιογνωμίες που δεν τις θυμάσαι όλες, αλλά ξέρεις ότι πέρασες από το τμήμα τους και μίλησες μαζί τους ζεστά, χωρίς διάθεση να κρίνεις, αλλά να βοηθήσεις. Μάλιστα τη δεύτερη χρονιά  στο 1ο ΕΠΑΛ αποκτήσαμε και προσωνύμιο, όχι το «δάσκαλε», που απευθυνόταν στους καθηγητές, αλλά το «Κύριε», ίσως γιατί σε αρκετά τμήματα είχαμε συζητήσει την ιδιότητα του «κυρίου» αναγάγοντάς τον ως στόχο ζωής. 

Όλη αυτή την περίοδο μας δόθηκε η δυνατότητα να δούμε τις ανεπάρκειες και  τα μεγάλα εκπαιδευτικά προβλήματα της τεχνικής & επαγγελματικής εκπαίδευσης. Αυτά τα προβλήματα σε σχέση με διάφορα προγράμματα συμβουλευτικής ή ψυχολογικής βοήθειας προς τους μαθητές που κατά καιρούς συζητούνται ότι πρέπει να εφαρμοστούν στην εκπαίδευση και που τελικά μένουν στα πρώιμα σχέδια, μας οδήγησαν στο βασικό συμπέρασμα, που αφορούσε και την δική μας προσπάθεια, ότι: «Κανένα πρόγραμμα δεν θα έχει καμία τύχη να αποδώσει ως πετυχημένος θεσμός αν δεν λειτουργήσει  σωστά το σχολείο και η εκπαιδευτική διαδικασία»

Είναι σημαντικό σ’ αυτά τα σχολεία να επανέλθει η έννοια του μαθητή που συμμετέχει στην εκπαιδευτική διαδικασία και αποκτά πτυχίο με περιεχόμενο και πραγματικές δυνατότητες. Επιτέλους να πάψει να είναι χώρος στάθμευσης και αναμονής ενός «εύκολου απολυτηρίου λυκείου».

Δυστυχώς η 2βάθμια Τεχνική – Επαγγελματική εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει τεράστια προβλήματα με αποτέλεσμα οι μαθητές μετά την αποφοίτηση να καταφεύγουν στην ιδιωτικά ΙΕΚ ή να γυρίζουν στις σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ για να αποκτήσουν εφόδια, που θα τους βοηθήσουν στην αγορά εργασίας.

Κλείνοντας την πιο πάνω παρουσίαση θα ήθελα να ευχαριστήσω και τις δύο Δ/νσεις των ΕΠΑΛ και ιδιαίτερα τον Δ/ντη του 1ου ΕΠΑΛ τον κ. Γιώργο Ρουπακά για την συνεργασία του αυτά τα δύο χρόνια. Αλλά και κάποιους  καθηγητές που κόντρα στην απογοητευτική κατάσταση, προσπαθούσαν να είναι «Δάσκαλοι» και να δικαιώνουν την εκπαιδευτική ιδιότητά τους σε συνδυασμό με την παιδαγωγική παρουσία τους.

Τέλος τη συνάδελφό μου Χρύσα Αθανασίου, που ήταν παρούσα και ενεργή. Αντεπεξήλθε σε ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις και προσέφερε πολλά στην πορεία του προγράμματος με τις προτάσεις και τις πρωτοβουλίες της.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1ο ΕΠΑΛ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010 – 2011

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ 1ης ΛΥΚΕΙΟΥ

1.       Γιατί επέλεξες το ΕΠΑΛ  ως συνέχεια στη εκπαίδευσής σου στο Λύκειο;

α. Θέλω να πάρω μια τεχνική ή επαγγελματική κατεύθυνση

β. Πιστεύω ότι είναι ο ευκολότερος τρόπος να τελειώσω το  Λύκειο 

γ. Θέλω να τελειώσω την πρώτη λυκείου και μετά να πάω στις σχολές του ΟΑΕΔ

δ. Άλλο…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………….

2.       Ποια επαγγελματική ή τεχνική κατεύθυνση θα επιθυμούσες;  (μέχρι δύο)

               α.  …………………..……………………..

β.  …………………………………………..

γ.  Δεν έχω αποφασίσει ακόμα

3.        Γνωρίζεις τρεις επαγγελματικές ή τεχνικές ειδικότητες του 1ου ΕΠΑΛ;

                             ΝΑΙ                   ΟΧΙ

              Αν ΝΑΙ ανάφερέ τες

α. ……………………………………………………

β. …………………………………………………..

γ. ……………………………………………………

4.       Για ποιο λόγο  πιστεύεις  ότι γίνονται οι καταλήψεις των σχολείων ;

               α. Για να λυθούν προβλήματα των σχολείων

β. Για να χαθούν ώρες σχολείου

γ. Άλλο………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………….

5.       Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την οικογένεια σου;

                               ΝΑΙ                   ΟΧΙ

              Αν ΝΑΙ επέλεξε πως.

             

             α. Ανεργία

              

             β. Μείωση εισοδήματος

           

             γ. Φόβος για το μέλλον

             

            δ. Άλλο…………………………………………………………………